Co mot giong dong da qua doi (TCS): Thói quen văn hóa, thói quen xã hội | Diễn đàn

Tôi nghĩ, xã hội và cộng đồng sẽ muốn chúng ta hãy nghĩ việc nhỏ và làm việc nhỏ, trước khi có thể nghĩ và làm việc lớn. Vì, nói cho cùng, nghĩ cũng chỉ mới là nghĩ, làm và làm được mới quan trọng, mới quyết định, mới hiệu quả.

Văn hóa xếp hàng là lối sống văn minh của mỗi công dân - Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta tiếp xúc với việc nhỏ nhiều hơn việc lớn, buộc phải nghĩ chuyện nhỏ nhiều hơn chuyện lớn, và như thế, sẽ phải làm việc nhỏ nhiều hơn làm việc lớn.

Trong thời chiến, yêu nước là việc lớn, tình nguyện đi chiến đấu là việc lớn, nhưng việc lớn ấy tích hợp từ rất nhiều việc nhỏ mà mỗi người sẽ là chiến sĩ phải làm, phải giải quyết cho mình, cho gia đình mình. Có những người lính ngày mai ra trận, hôm nay họ tranh thủ lợp cho mẹ mình cái chái bếp để mưa khỏi dột, họ ra đồng tát vội cho cha mình gàu nước, họ giúp hàng xóm thiến con gà...

Tóm lại, họ làm những chuyện rất nhỏ trước khi ra chiến trường thực hiện một nghĩa vụ rất lớn. Tôi chưa gặp một người lính nào ngày mai ra trận mà hôm nay chỉ ngồi một chỗ nghĩ việc, dù là việc lớn, rất lớn đi nữa. Cũng như trước khi lên Trường Sơn, mỗi người lính chúng tôi hồi ấy không hề nghĩ Trường Sơn sẽ ghê gớm như thế nào, nó vĩ đại ra sao, mà tới lúc đi là đi, thế thôi! Cứ lên Trường Sơn, rồi sẽ biết. Cái gì đến, nó sẽ đến! Chả phải nghĩ ngợi gì nhiều.

Vì những lẽ đó, tôi xin phép được nghi ngờ những người "chỉ nghĩ việc lớn". Họ sẽ, việc lớn không làm được, còn việc nhỏ cũng từ chối luôn. Nhưng tôi cũng nghĩ, không phải thanh niên Việt Nam chỉ thích "nghĩ và muốn làm việc lớn" mà chê việc nhỏ. Đã có rất nhiều thanh niên sống bình dị, ước mơ bình dị, và làm những việc bình thường hằng ngày. Có lẽ cũng nên phân biệt giữa vô vàn công việc nhỏ mà họ làm hằng ngày với những "thói quen văn hóa" làm những việc nhỏ, ứng xử nhỏ nhưng văn minh nơi công cộng. Bởi, đã nói đó là "thói quen văn hóa" thì nó phải được hình thành và có thời gian để phát triển. Cái đó được quyết định bởi cả cộng đồng, bởi "vô thức tập thể" chứ không bởi một vài cá nhân nào.

Đúng là ở xứ mình lâu nay, những "việc nhỏ" như giữ vệ sinh nơi công cộng, không vứt rác bừa bãi và nhiều chuyện khác hình như chưa được để ý, chưa giáo dục cho cộng đồng những "thói quen văn hóa" nho nhỏ như thế. Luôn luôn, từ nhà trường ra xã hội là những giáo dục "tầm cỡ vĩ mô", toàn là những câu chữ lớn, ý tưởng lớn, tư tưởng lớn, mà thiếu đi những giáo dục cho trẻ em, cho cả người lớn biết làm những việc nhỏ nhưng cần thiết và có ích cho cộng đồng, biết nâng niu một nhành cây để biết yêu một cánh rừng, biết bảo vệ môi trường từ việc nhặt một bịch rác vứt vào giỏ rác. Khi giáo dục chúng ta chỉ hướng những đối tượng được giáo dục tới "nói và nghĩ việc lớn" thì còn chỗ đâu để chỉ bảo người ta nên làm những việc nhỏ nhưng văn minh, làm những việc nhỏ nhưng văn hóa được! Cũng không hề đơn giản nếu không được học, nếu không có "môi trường" hay "không gian" mà con người từ nhỏ tới lớn lại biết nói "cảm ơn" hay "xin lỗi", biết chỉ đường cho người khác một cách rành rẽ và lịch sự, biết nhường chỗ ngồi trên xe buýt cho người già và người tàn tật.

Dĩ nhiên sẽ có những người thực hiện điều đó, vì họ đã biết, hoặc họ có một ứng xử tự nhiên về sự nhường nhịn. Nhưng vấn đề ở đây là dành cho số đông kia, chứ không chỉ cho một thiểu số ưu tú. Nó phải thành một "thói quen xã hội".

Còn phải học nhanh nữa

Tôi tán thành quan niệm về việc "Nghĩ việc lớn, làm từ việc nhỏ" trong việc bắt đầu sự nghiệp của bạn trẻ; tuy nhiên, theo tôi như thế chưa đủ.

19 năm về trước, tôi vào đời và được giao nhiệm vụ nghiên cứu phát triển tại một công ty sản xuất pin. Công việc cho tôi những mối tiếp cận với công nhân kỹ thuật, đa số họ là người trẻ và cần được xây dựng nền tảng của học vấn nói chung, kiến thức và kỹ năng chuyên ngành nói riêng. Họ ấp ủ ước mơ được làm việc trong một công ty năng lượng chuyên nghiệp, có uy tín trong và ngoài nước, có hàng xuất khẩu... Họ bắt đầu sự nghiệp của mình trong điều kiện môi trường làm việc chưa đạt tiêu chuẩn, trong vất vả của những thỏi than và hóa chất. Họ gắn bó với kế mưu sinh nhưng thực sự chưa đủ tầm để cùng đẩy công ty tiến lên. Tôi và họ đã cùng học, cùng thảo luận, cùng tranh luận nhiều điều về chuyên môn, về xu hướng phát triển, về cạnh tranh. Một số công nhân đã dành dụm tiền, tham dự các lớp bồi dưỡng, đào tạo về kinh tế. Vài năm sau đó, khi cơ chế quản lý công ty đã không còn phù hợp, tôi cùng một số anh chị em công nhân tách riêng, cùng nhau xây dựng thương hiệu do chính mình đã nghĩ tới và đã làm từng bước một.

Ngày nay, dù sự nghiệp chưa thật "hoành tráng", uy thế chưa hẳn "hiên ngang" trong nghề, song, mấy anh em chúng tôi đã đúc kết được điều tâm đắc: nghĩ việc lớn, bắt đầu từ làm việc nhỏ và luôn phải học nhanh. Thời đại đổi mới nhanh chóng của công nghệ không cho phép việc chậm trễ tiếp thu kiến thức mới và vận dụng nó. Có thể nói, học chính là phương tiện kết nối sự nghĩ và sự làm một cách hiệu quả nhất. Khi thiếu cập nhật kiến thức, thiếu kỹ năng thì làm việc nhỏ đã khó, huống gì suy tính đến việc khó hơn như nghĩ việc lớn...

Trần Thành
(Công ty TNHH N.B, TP.HCM)

Ủng hộ việc nhắc nhở những hành động nhỏ

Bắt đầu từ những việc nhỏ: trong nhiều quán ăn, khách như ngồi trên một bãi rác: khăn giấy, vỏ chanh, rau... Nhìn xuống gầm bàn thì thấy cũng có sọt rác. Nhìn trên tường cũng có khẩu hiệu nhắc nhở, có cả bảng chứng nhận vệ sinh... Người phục vụ, chủ quán hãy mạnh dạn lên tiếng với các "thượng đế" coi thường việc nhỏ. Khách hàng cũng nên ủng hộ cho chủ quán nhắc nhở.

Nguyễn Thị Mỹ Hạnh :nguyen...@yahoo.com.vn

Phải nghĩ lớn, làm lớn mới được!

Tôi cho rằng, chúng ta đang tụt hậu với nhiều nước trên thế giới, nay cứ chăm chắm làm những việc nhỏ thì khi nào mới "lớn" bằng người ta? Phải nghĩ lớn, làm lớn mới được! Xã hội đã có sự phân chia công việc, nhiệm vụ. Đơn cử, những người lao công đều đã được trả lương, nên việc đòi hỏi chúng ta trong mọi lúc mọi nơi đều phải đến tận thùng rác để bỏ rác là có cần thiết? Chúng ta có đang "giành" việc (hoặc làm thay việc) của người lao công đó? Còn nữa, tôi không đồng tình việc đi làm tình nguyện mà chỉ quét rác, hoặc dạy học cho học sinh cấp 1... Bởi vì như thế, chúng ta đang lãng phí chất xám, thời gian của những trí thức. Thay vào đó, hãy để đầu óc họ thanh thản mà lo những việc lớn - những việc xứng tầm với trí tuệ, vai trò của họ.

Đông Hà:hoangth...@gmail.com

Hành động nhỏ cho thay đổi lớn

Tiếng Anh có câu "think globally, act locally", tạm dịch là "suy nghĩ lớn, hành động nhỏ". Suy nghĩ lớn khuyến khích bạn tìm hiểu ở nhiều góc độ khác nhau từ đó có cái nhìn thấu đáo về một vấn đề và đưa ra quyết định sáng suốt nhất. Hành động nhỏ hoàn toàn không có nghĩa là kém giá trị mà là dựa trên quyết định đó. Giá trị của hành động đáng giá ở chỗ nó đã được cân nhắc kỹ lưỡng và quyết tâm thực hiện. Mới đây Việt Nam hưởng ứng chương trình Giờ trái đất, tắt điện trong một giờ với khẩu hiệu "Hành động nhỏ cho thay đổi lớn". Việt Nam đã tiết kiệm được tiền tỉ. Rõ ràng, hành động nhỏ - tắt thiết bị điện trong một giờ có giá trị không nhỏ chút nào.

Trương Vũ Thùy Loan
(Trưởng phòng nhân sự Công ty TNHH thương mại - dịch vụ Viên Thành)

Tuổi nhỏ làm việc nhỏ

Theo tôi, mỗi người chúng ta nên bắt đầu từ những việc nhỏ. Thỉnh thoảng tôi cũng có tham gia tư vấn hướng nghiệp cho học sinh THPT và nhận được những câu hỏi đại loại như: em nên chọn nghề gì để giàu có, em nên chọn công việc gì nếu lực học em không tốt... Theo quan điểm của tôi thì trên 18 tuổi là bạn nên sống độc lập và không nên có ý nghĩ là bố mẹ phải nuôi ăn học, mà thực sự khi đi học đại học bạn có thể chọn từ những việc rất nhỏ như đi bán hàng bán thời gian, đi dọn vệ sinh cho các gia đình, làm phục vụ trong các cửa hàng, nhà hàng, đi làm gia sư... Lao động là vinh quang, nhưng có nhiều bạn sinh viên với ước mơ bay bổng như trở thành giám đốc, giáo sư, tiến sĩ lại coi thường các công việc thường nhật kiếm tiền để có thể đạt được những ước mơ này.

Thái Vân Anh
(Chuyên viên tư vấn tài chính)

Thanh Thảo
(theo thanhnien)

(Source: Tin180 - Thói quen văn hóa, thói quen xã hội | Diễn đàn | Thế giới blog )